Kierownik
dr n. med. Jolanta Mrochem-Kwarciak

Zastępca kierownika
mgr Katarzyna Bojarska
Kontakt
Sekretariat
tel. (32) 278 94 38
e-mail: sekretariat.analizy@gliwice.nio.gov.pl
Punkt Pobierania Krwi
czynny jest od poniedziałku do piątku
dla pacjentów Instytutu | 630-1700 |
badania komercyjne | 700-1700 |
Punkt Pobierania Materiału Mikrobiologicznego
czynny jest od poniedziałku do piątku | 700-1430 |
Lokalizacja
Budynek diagnostyczny, piętro 2
Zespół
Skład zespołu stanowi wysoko wykwalifikowana kadra: 22 diagnostów laboratoryjnych, w tym 9 z tytułem specjalisty oraz 13 techników analityki medycznej. Pracę zespołu wspierają pracownicy administracyjni oraz pomoce laboratoryjne.
Pracownia Diagnostyki Laboratoryjnej
- mgr Agata Kowalska – specjalista laboratoryjnej diagnostyki medycznej
- mgr Dorota Nazorek – specjalista laboratoryjnej diagnostyki medycznej

Pracownia Hematologii i Koagulologii
- mgr Magdalena Prokop – specjalista laboratoryjnej hematologii medycznej

Pracowania Serologii Transfuzjologicznej z Bankiem Krwi
- mgr Agnieszka Siwek – specjalista laboratoryjnej transfuzjologii medycznej

Pracownia Analityki Ogólnej
- mgr Aleksandra Podleśny-Morgała – diagnosta laboratoryjny

Pracownia Biologii Molekularnej
- mgr Agnieszka Vogel – specjalista mikrobiologii medycznej

Pracownia Mikrobiologii
- mgr Katarzyna Bojarska – specjalista mikrobiologii medycznej

Pracownia Specjalistyczna
- mgr Malwina Czech – specjalista laboratoryjnej diagnostyki medycznej


Zakres działalności
Zakład Analityki i Biochemii Klinicznej funkcjonuje od początku istnienia Narodowego Instytutu Onkologii, tj. od 1947 roku, wykonując badania laboratoryjne dla pacjentów hospitalizowanych oraz objętych opieką ambulatoryjną Instytutu. Jako jedno z pierwszych laboratoriów w Polsce, w latach 80. ubiegłego wieku, wprowadziło oznaczenie markera CEA, AFP, bHCG oraz PAP, a w latach 90. oznaczenie CA 125, CA 15-3, PSA i SCC-Ag.
Obecnie Zakład tworzy 7 pracowni, w których badania wykonywane są całodobowo z użyciem odczynników i aparatury przeznaczonej do diagnostyki in vitro (znak CE-IVD). Rocznie w laboratorium wykonuje się 1,6 mln badań dla około 280 tys. pacjentów. Dzięki najnowszej technologii oraz przy użyciu sprawdzonych metod analitycznych uzyskujemy wiarygodne wyniki badań. Wprowadzenie linii diagnostycznej, umożliwiającej transport próbek krwi pomiędzy aparatami, znacznie skrócił czas oczekiwania na wynik.
Zakład corocznie, poprzez osiąganie wysokich ocen w zakresie biochemii oraz mikrobiologii, uzyskuje:
- Świadectwo z Centralnego Ośrodka Badań Jakości w Diagnostyce Mikrobiologicznej w Ogólnopolskim Sprawdzianie Wiarygodności Badań Mikrobiologicznych POLMICRO
- Świadectwo z Centralnego Ośrodka Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej w Łodzi w zakresie chemii klinicznej
Wiarygodność wyników badań jest zapewniona poprzez nadzorowanie procesu analitycznego, jak również fazy przedlaboratoryjnej. Dzięki corocznym szkoleniom personelu pobierającego materiał do badań, jak również przy użyciu próbek w systemie zamkniętym, możliwa jest eliminacja wielu błędów.
Wiarygodność wyników badań oceniana jest w międzylaboratoryjnych programach kontroli jakości przez:
- Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej w Łodzi,
- Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Katowicach,
- Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie,
- Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Mikrobiologicznej Polmicro w Warszawie,
- Randox Laboratories w Wielkiej Brytanii,
- Labquality Ltd w Finlandii,
- Sysmex Europe GmbH w Niemczech,
- St. George’s, University of Londyn w Wielkiej Brytanii,
- LGC w Wielkiej Brytanii,
- INSTAND e.V w Niemczech,
- QCMD (Quality Control for Molecular Diagnostics) w Wielkiej Brytanii.
Badania wykonywane w Zakładzie wspierają prace lekarzy Narodowego Instytutu Onkologii w Gliwicach na etapie diagnostyki, jak również monitorowania leczenia. Aktualnie laboratorium wykonuje 335 rodzajów badań z zakresu:
- hematologii,
- układu krzepnięcia i fibrynolizy,
- biochemii,
- hormonów,
- markerów nowotworowych,
- markerów zakażeń (wirusowe zapalenie wątroby, HIV),
- markerów stanu zapalnego,
- monitorowania leczenia farmakologicznego,
- białek specyficznych ze szczególnym uwzględnieniem gammapatii monoklonalnych,
- analityki ogólnej,
- wirusologii (w zakresie met. PCR),
- mikrobiologii.
W laboratorium wykonywane są również badania komercyjne. Oferujemy usługi pobrania krwi, wykonania badania i szybkiego dostarczenia wyniku analizy. Większość badań wykonywanych jest w tym samym dniu, co pobranie krwi.
Przygotowanie się do badania laboratoryjnego
Przy Zakładzie Analityki i Biochemii Klinicznej znajduje się Punkt Pobrań Krwi, gdzie od poniedziałku do piątku pobierany jest materiał do badań od około 700 chorych. Punkt zaopatrzony jest w 12 stanowisk do pobierania krwi. Mimo to, jeśli to tylko możliwe, zachęcamy pacjentów do oddania krwi do badania laboratoryjnego dzień przed umówioną wizytą lub badaniem radiologicznym.
Etap przed badaniem obejmuje nie tylko sposób przygotowania się do pobrania materiału, ale również czas spędzony w przed Punktem Pobrań Krwi, ponieważ przed pobraniem krwi będą weryfikowane dane osobowe pacjenta z dowodem tożsamości lub kartą choroby, prosimy aby w tym czasie przygotować już dokument potwierdzający dane chorego. Potwierdzenia dokonuje osoba pobierająca krew. W przypadku pacjentów nieletnich lub ubezwłasnowolnionych zarówno pacjent, jak i jego opiekun zawsze muszą mieć z sobą dokumenty, które pozwolą na potwierdzenie tożsamości zarówno pacjenta, jak i opiekuna.
Zlecanie badania laboratoryjnego odbywa się wyłącznie elektronicznie. Pacjentom hospitalizowanym i ambulatoryjnym zlecenie generowane jest w gabinecie lekarskim. Pacjentom wykonującym badania odpłatnie – w Punkcie Pobierania Krwi przy Zakładzie Analityki i Biochemii Klinicznej w godzinach 7:00 – 17:00.

Zasady pobierania krwi
- W miarę możliwości badanie należy przeprowadzić przed przyjęciem porannej porcji leków, taką decyzję należy zawsze skonsultować z lekarzem. Należy poinformować personel w punkcie pobrań o przyjmowanych lekach, suplementach, preparatach ziołowych.
- W okresie poprzedzającym badanie należy zachować dotychczasową, typową dietę bez ograniczeń.
- Na 48 godzin przed planowanym pobraniem krwi, należy unikać znacznego wysiłku fizycznego i spożywania alkoholu.
- Do pobrania krwi należy zgłaszać się na czczo, po co najmniej 8 godzinnej przerwie posiłkowej, po lekkostrawnej kolacji.
- Na badanie krwi należy zgłosić się rano, po wypoczynku nocnym.
- Rano, przed pobraniem krwi nie wolno:
- palić papierosów,
- pić herbaty i kawy.
- Przed pobraniem krwi należy odpocząć około 15 minut w pozycji siedzącej.
- 30 minut przed badaniem warto wypić szklankę wody.
- Warto uprzedzić osobę pobierającą, jeśli mdleje się na widok krwi – personel podejmie odpowiednie środki zaradcze.
- Po pobraniu krwi należy zjeść coś pożywnego.
Krew do badań laboratoryjnych pobierana jest przy użyciu systemów zamkniętych. System zabezpiecza zarówno pacjentów, jak i personel medyczny przed niebezpieczeństwem zakażenia, a pobraną krew przed zanieczyszczeniem. Probówki mogą zawierać antykoagulanty lub inne środki odpowiednie dla określonych rodzajów badań. Kolor korka probówki informuje o rodzaju jej zastosowania.
Szczegółowe zasady dotyczące pobierania materiału biologicznego
Badania Krwi
Lipidy (cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL, cholesterol nie-HDL, trójglicerydy)
Przygotowanie
- Przez 2 tygodnie przed badaniem należy utrzymywać stałą dietę, zachowując w miarę jednakowy poziom spożywanych tłuszczów.
- Na kilka dni przed badaniem ograniczyć spożycie produktów zawierających witaminę C (leki, soki, owoce) i zachować całkowitą abstynencję alkoholową.
- W dniu poprzedzającym badanie ograniczyć wysiłek fizyczny i nie spożywać alkoholu.
- Próbki krwi do rutynowego badania profilu lipidowego nie muszą być pobierane na czczo.
- Powtórzenie badań w materiale pobranym na czczo należy rozważyć przy stężeniu trójglicerydów > 4,5 mmol/l.
PSA (specyficzny antygen prostaty)
- na badanie należy zgłosić się przed wykonaniem jakiegokolwiek zabiegu na gruczole krokowym lub
- co najmniej tydzień po badaniu przezodbytniczym
- co najmniej miesiąc po biopsji gruczołu krokowego
- przez 2 dni przed badaniem: zachować wstrzemięźliwość seksualną, unikać intensywnego wysiłku fizycznego i długotrwałej jazdy na rowerze
Doustny test tolerancji glukozy
Przygotowanie
- przez 3 dni poprzedzające badanie stosować normowęglowodanową dietę (>150g węglowodanów/dzień) i zwykłą aktywność fizyczną
- w dniu poprzedzającym badanie ograniczyć wysiłek fizyczny i nie spożywać alkoholu
- na badanie należy przyjść wypoczętym, po przespanej nocy
- do czasu badania pozostać na czczo, czyli ostatnim posiłkiem powinna być lekka kolacja, zawierająca umiarkowaną (30–50g) ilość węglowodanów, w godz. 1800–1900 w dniu poprzedzającym badanie
- 10 – 12 godzin przed pobraniem krwi do badań można pić jedynie słabą niesłodzoną herbatę lub wodę niegazowaną, w dniu badania można wypić maksymalnie 1 szklankę wody
- rano, przed pobraniem krwi nie wolno: palić papierosów, pić herbaty i kawy
- należy przynieść przygotowany roztwór bezwodnej glukozy:
- dorośli: 75 g glukozy w 250-300 ml wody
- dzieci: 1,75g glukozy/kg m.c; ale nie więcej niż 75g
Wykonanie
- zgłosić się do Punktu Pobierania Krwi Instytutu w celu pobrania krwi do oznaczenia glukozy na czczo
- następnie (po pierwszym pobraniu próbki krwi), należy wypić przygotowany wcześniej roztwór glukozy – w czasie nie krótszym niż 2 min i nie dłuższym niż 5 min – kolejne pobranie krwi po2 godzinach od momentu wypicia roztworu glukozy (kobiety w ciąży – dodatkowo po 1 godzinie) lub zgodnie z indywidualnymi zaleceniami lekarza
- podczas testu: należy przebywać w miejscu wykonania testu, w spoczynku. Nie wolno przyjmować w tym czasie posiłków ani żadnych płynów, nie wolno palić papierosów.
Serotonina
Serotonina
- O ile to możliwe, badanie krwi należy wykonać przed leczeniem lub po ewentualnym odstawieniu leków mogących wpływać na poziom mierzonego składnika, jeżeli nie zaburza to procesu leczenia – po konsultacji z lekarzem.
- Przez 2 dni przed badaniem należy unikać produktów bogatych w serotoninę: orzechów włoskich, bananów, pomidorów, moreli, wiśni, brzoskwiń, ananasów, śliwek, winogron, produktów sojowych, czekolady.
- W dniu poprzedzającym badanie ograniczyć wysiłek fizyczny i nie spożywać alkoholu.
- Do czasu badania pozostać na czczo, czyli ostatnim posiłkiem powinna być lekka kolacja zjedzona w godz. 18:00-19:00 w dniu poprzedzającym badanie.
- 10-12 godzin przed pobraniem krwi do badań można pić jedynie słabą, niesłodzoną herbatę lub wodę niegazowaną, w dniu badania można wypić maksymalnie 1 szklankę wody.
- Na badanie krwi należy zgłosić się rano, po wypoczynku nocnym, najlepiej w godzinach 7:00-9:00rano.
- Przed pobraniem krwi nie wolno palić papierosów, pić herbaty i kawy.
- Przed pobraniem krwi należy odpocząć ok. 15 minut w pozycji siedzącej.
- W celu prawidłowej identyfikacji należy przed pobraniem krwi okazać dokument tożsamości.
Badania moczu
Badanie ogólne moczu
Do badania należy pobrać pierwszą poranną próbkę moczu (materiał pobrany po wypoczynku nocnym w pozycji leżącej, trwającym nie krócej niż 8 godzin, w tym przynajmniej po 4-godzinnym gromadzeniu moczu w pęcherzu) z zachowaniem następujących zasad:
- Przed oddaniem moczu umyć zewnętrzne narządy moczowo-płciowe przy użyciu wody (nie stosować mydła ani środków odkażających) oraz osuszyć przy użyciu jednorazowego ręcznika papierowego.
- Do jednorazowego pojemnika należy pobrać 50-100 ml moczu ze środkowego strumienia (pierwszą porcję moczu oddać do toalety, następnie około 50–100 ml moczu oddać do przygotowanego pojemnika, końcową porcję moczu oddać do toalety).
- Pojemnik zakręcić oraz opisać (imię, nazwisko, data i godzina pobrania).
- Mocz dostarczyć do Punktu Pobierania Krwitak szybko, jak to możliwe (próbka powinna zostać poddana analizie do 2 godzin od jej pobrania).
Przed pobraniem moczu do badania ogólnego zaleca się, aby:
- zachować dotychczasową dietę, nie zaleca się skrajnego ograniczania ani zwiększonego przyjmowania płynów;
- unikać znacznego i długotrwałego wysiłku fizycznego;
- nie pobierać moczu w ciągu 3 dni przed spodziewanym terminem, jak i 3 dni po zakończeniu okresu menstruacyjnego;
- zachować wstrzemięźliwość seksualną przynajmniej na 3 dni przed badaniem;
- o ile to możliwe, badanie moczu należy wykonać przed leczeniem lub po ewentualnym odstawieniu leków mogących wpływać na poziom mierzonego składnika, jeżeli nie zaburza to procesu leczenia – zawsze po konsultacji z lekarzem;
- mocz pobrać rano na czczo, czyli ostatnim posiłkiem powinna być lekka kolacja w godz. 18:00-19:00w dniu poprzedzającym badanie.
Dobowa zbiórka moczu (elektrolity, białko całkowite, albumina, glukoza, kreatynina, mocznik (azot mocznika), kortyzol, białko Bence-Jonesa, białko monoklonalne)
Przygotowanie
- przygotować czysty pojemnik z nakrętką o objętości 2–3 litrów, najlepiej z podziałką oraz jednorazowy pojemnik z nakrętką, o pojemności 50–100 ml (dostępne w aptece)
- w dniu poprzedzającym badanie oraz w dniu badania należy unikać znacznego wysiłku fizycznego
- nie przeprowadzać dobowej zbiórki moczu podczas oraz w ciągu 3 dni przed spodziewanym terminem jak i 3 dni po zakończeniu okresu menstruacyjnego
- pozostałe, szczegółowe zalecenia dotyczące przygotowania się do badania należy ustalić indywidualnie z lekarzem prowadzącym
Wykonanie
- I dzień
- rano, po wstaniu np. godz.600 pierwszą porcję moczu oddać do toalety
- zapisać czas oddania pierwszej porcji moczu
- wszystkie następne porcje moczu oddawać do przygotowanego pojemnika
- Pojemnik, przez cały okres zbiórki przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu
- II dzień
- rano o godz. 600 do naczynia oddać tylko pierwszą porcję moczu po przerwie nocnej
- zapisać czas oddania ostatniej porcji moczu
- zmierzyć objętość moczu w pojemniku
- mocz dokładnie wymieszać, a następnie odlać ok. 50–100 ml do jednorazowego pojemnika na badanie ogólne
- pojemnik opisać: imię, nazwisko, objętość moczu, dokładny czas rozpoczęcia i zakończenia zbiórki
- mocz dostarczyć do Punktu Pobierania Krwi Instytutu tak szybko, jak to możliwe (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu, najlepiej w temp. lodówki 2-80C)
Dobowa zbiórka moczu (WAPŃ I FOSFORANY)
Przygotowanie
- przygotować czysty pojemnik z nakrętką o objętości 2–3 litrów najlepiej z podziałką oraz jednorazowy pojemnik z nakrętką, o pojemności 50–100 ml (dostępne w aptece)
- w dniu poprzedzającym badanie oraz w dniu badania należy unikać znacznego wysiłku fizycznego
- nie przeprowadzać dobowej zbiórki moczu podczas oraz w ciągu 3 dni przed spodziewanym terminem jak i 3 dni po zakończeniu okresu menstruacyjnego
- pozostałe, szczegółowe zalecenia dotyczące przygotowania się do badania należy ustalić indywidualnie z lekarzem prowadzącym
Wykonanie
- I dzień
- rano, po wstaniu np. godz.600 pierwszą porcję moczu oddać do toalety
- zapisać czas oddania pierwszej porcji moczu
- wszystkie następne porcje moczu oddawać do przygotowanego pojemnika
- do pojemnika, przed oddaniem pierwszej porcji moczu, należy dodać dużą łyżkę stołową(15 ml) 10% octu spirytusowego, w celu zakwaszenia moczu. W razie potrzeby należy dodać kolejną porcję octu (1 łyżka/1 litr moczu).
- Pojemnik, przez cały okres zbiórki przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu
- II dzień
- rano o godz. 600 do naczynia oddać tylko pierwszą porcję moczu po przerwie nocnej
- zapisać czas oddania ostatniej porcji moczu
- zmierzyć objętość moczu w pojemniku
- mocz dokładnie wymieszać, a następnie odlać ok. 50–100 ml do jednorazowego pojemnika na badanie ogólne
- pojemnik opisać: imię, nazwisko, objętość moczu, dokładny czas rozpoczęcia i zakończenia zbiórki
- mocz dostarczyć do Punktu Pobierania Krwi Instytutu tak szybko, jak to możliwe (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu, najlepiej w temp. lodówki 2-80C)
Dobowa zbiórka moczu (METOKSYKATECHOLAMINY)
Dobowa Zbiórka Moczu (Metoksykatecholaminy)
Przygotowanie
- Przygotować czysty pojemnik z nakrętką o objętości 2–3 litrów, najlepiej z podziałką, oraz jednorazowy pojemnik z nakrętką o pojemności 50–100 ml (dostępne w aptece).
- Z laboratorium (II piętro – Punkt Przyjmowania Materiału w Zakładzie Analityki i Biochemii Klinicznej) pobrać probówki z kwasem solnym, który będzie potrzebny do zakwaszenia moczu.
- Przez 2 dni przed zbiórką oraz podczas przeprowadzania zbiórki moczu nie należy spożywać: kawy, mocnej herbaty, napojów energetyzujących, alkoholu, czekolady, wanilii, pikantnych wędlin, wątroby, koncentratów mięsnych, serów dojrzewających, ryb marynowanych, solonych i wędzonych, kawioru, bobu, ziemniaków, pomidorów, soi, bananów, cytrusów, awokado, kiwi i fig.
- W dniu poprzedzającym badanie oraz w dniu badania należy unikać znacznego wysiłku fizycznego.
- Nie przeprowadzać dobowej zbiórki moczu podczas oraz w ciągu 3 dni przed spodziewanym terminem, a także 3 dni po zakończeniu miesiączki.
- Pozostałe, szczegółowe zalecenia dotyczące przygotowania się do badania, w tym stosowanie koniecznych leków, należy ustalić indywidualnie z lekarzem prowadzącym.
Wykonanie
I dzień
- rano po wstaniu (np. o godz.6:00) oddać do toalety pierwszą porcję moczu;
- zapisać czas oddania pierwszej porcji moczu;
- wszystkie następne porcje moczu oddawać do przygotowanego pojemnika;
- po oddaniu pierwszej porcji moczu do pojemnika należy dodać 10 ml kwasu solnego (całą probówkę) w celu zakwaszenia moczu. W razie potrzeby należy dodać kolejną porcję kwasu (1 probówka / 1litr moczu).
NALEŻY ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTROŻNOŚĆ PODCZAS DODAWANIA KWASU SOLNEGO!
W przypadku rozlania kwasu na skórę, należy szybko przemyć skórę dużą ilością bieżącej letniej wody. Nie stosować mydła. Założyć na oparzenie jałowy opatrunek. W razie potrzeby skontaktować się z lekarzem.
Przez cały okres zbiórki pojemnik przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu.
II dzień
- rano o godz. 6:00 do pojemnika oddać tylko pierwszą porcję moczu po przerwie nocnej;
- zapisać czas oddania ostatniej porcji moczu;
- zmierzyć objętość moczu w pojemniku;
- mocz dokładnie wymieszać, a następnie odlać ok. 10–50 ml do jednorazowego pojemnika na badanie ogólne lub do probówki po kwasie solnym;
- pojemnik szczelnie zakręcić, a następnie go opisać (imię, nazwisko, objętość moczu, dokładny czas rozpoczęcia i zakończenia zbiórki).
Pojemnik z moczem, zużyte probówki po kwasie solnym oraz niewykorzystane probówki z kwasem dostarczyć do Punktu Pobierania Krwi tak szybko, jak to możliwe (do chwili dostarczenia materiał przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu, najlepiej w temp. lodówki 2-80 C).
Dobowa zbiórka moczu (KWAS 5-HYDROKSYINDOLOOCTOWY)
Dobowa zbiórka moczu (KWAS 5-HYDROKSYINDOLOOCTOWY)
Przygotowanie
- Przygotować czysty pojemnik z nakrętką o objętości 2–3 litrów, najlepiej z podziałką, oraz jednorazowy pojemnik z nakrętką o pojemności 50–100 ml (dostępne w aptece).
- Z laboratorium (II piętro – Punkt Przyjmowania Materiału w Zakładzie Analityki i Biochemii Klinicznej) pobrać probówki z lodowatym kwasem octowym, który będzie potrzebny do zakwaszenia moczu.
- Przez 2 dni przed zbiórką oraz podczas przeprowadzania zbiórki moczu nie należy spożywać: kawy, mocnej herbaty, napojów energetyzujących, alkoholu, czekolady, wanilii, bakłażanów, ziemniaków, pomidorów, melonów, śliwek, awokado, ananasów, bananów, czarnych i czerwonych porzeczek, agrestu i orzechów.
- W dniu poprzedzającym badanie oraz w dniu badania należy unikać znacznego wysiłku fizycznego.
- Nie przeprowadzać dobowej zbiórki moczu podczas oraz w ciągu 3 dni przed spodziewanym terminem, a także 3 dni po zakończeniu okresu menstruacyjnego.
- Pozostałe, szczegółowe zalecenia dotyczące przygotowania się do badania, w tym stosowanie koniecznych leków, należy ustalić indywidualnie z lekarzem prowadzącym.
Wykonanie
I dzień
- rano, po wstaniu (np. o godz.6:00) oddać do toalety pierwszą porcję moczu;
- zapisać czas oddania pierwszej porcji moczu;
- wszystkie następne porcje moczu oddawać do przygotowanego pojemnika;
- do pojemnika, po oddaniu pierwszej porcji moczu, należy dodać 10 ml kwasu octowego (całą probówkę) w celu zakwaszenia moczu. W razie potrzeby należy dodać kolejną porcję kwasu (1 probówka / 1litr moczu).
NALEŻY ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTROŻNOŚĆ PODCZAS DODAWANIA KWASU OCTOWEGO!
W przypadku rozlania kwasu na skórę należy szybko przemyć skórę dużą ilością bieżącej letniej wody. Nie stosować mydła. Założyć na oparzenie jałowy opatrunek. W razie potrzeby skontaktować się z lekarzem.
Przez cały okres zbiórki pojemnik przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu.
II dzień
- rano o godz. 6:00 do pojemnika oddać tylko pierwszą porcję moczu po przerwie nocnej;
- zapisać czas oddania ostatniej porcji moczu;
- zmierzyć objętość moczu w pojemniku;
- mocz dokładnie wymieszać, a następnie odlać ok. 10–50 ml do jednorazowego pojemnika na badanie ogólne lub do probówki po kwasie octowym;
- pojemnik szczelnie zakręcić, następnie go opisać (imię, nazwisko, objętość moczu, dokładny czas rozpoczęcia i zakończenia zbiórki).
Pojemnik z moczem, zużyte probówki po kwasie octowym oraz niewykorzystane probówki z kwasem dostarczyć do Punktu Pobierania Krwi tak szybko, jak to możliwe (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu, najlepiej w temp. lodówki 2-8o C).
Klirens kreatyniny
KLIRENS KREATYNINY
Przygotowanie
- przygotować czysty pojemnik z nakrętką o objętości 2–3 litrów najlepiej z podziałką oraz jednorazowy pojemnik z nakrętką, o pojemności 50–100 ml (dostępne w aptece)
- w dniu poprzedzającym badanie oraz w dniu badania należy unikać znacznego wysiłku fizycznego
- nie przeprowadzać dobowej zbiórki moczu podczas oraz w ciągu 3 dni przed spodziewanym terminem jak i 3 dni po zakończeniu okresu menstruacyjnego
- pozostałe, szczegółowe zalecenia dotyczące przygotowania się do badania należy ustalić indywidualnie z lekarzem prowadzącym
Wykonanie
- I dzień
- rano, po wstaniu np. godz. 600 pierwszą porcję moczu oddać do toalety
- zapisać czas oddania pierwszej porcji moczu
- wszystkie kolejne porcje moczu oddawać do przygotowanego pojemnika
- w dniu badania wypić przynajmniej 600 ml płynu (najlepiej przegotowanej wody lub niegazowanej wody mineralnej)
- nie pić kawy ani herbaty, zażywać tylko niezbędne leki
- Pojemnik, przez cały okres zbiórki przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu
- II dzień
- rano o godz. 600 do naczynia oddać tylko pierwszą porcję moczu po przerwie nocnej
- zapisać czas oddania ostatniej porcji moczu
- zmierzyć objętość moczu w pojemniku
- mocz dokładnie wymieszać, a następnie odlać ok. 50–100 ml do jednorazowego pojemnika na badanie ogólne
- pojemnik opisać: imię, nazwisko, objętość moczu, dokładny czas rozpoczęcia i zakończenia zbiórki. Dołączyć kartkę z informacjami: wzrost, waga.
- w II dniu badania należy także pobrać krew do oznaczenia stężenia kreatyniny – na badanie zgłosić się na czczo, czyli ostatnim posiłkiem powinna być lekka kolacja w godz. 18:00–19:00 w dniu poprzedzającym badanie
- mocz dostarczyć do Punktu Pobierania Krwi Instytutu tak szybko, jak to możliwe (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu, najlepiej w temp. lodówki 2-80C)
Klirens Wapnia
Przygotowanie
- przygotować czysty pojemnik z nakrętką o objętości 2–3 litrów najlepiej z podziałką oraz jednorazowy pojemnik z nakrętką, o pojemności 50–100 ml (dostępne w aptece)
- w dniu poprzedzającym badanie oraz w dniu badania należy unikać znacznego wysiłku fizycznego
- nie przeprowadzać dobowej zbiórki moczu podczas oraz w ciągu 3 dni przed spodziewanym terminem jak i 3 dni po zakończeniu okresu menstruacyjnego
Wykonanie
- I dzień
- rano, po wstaniu np. godz. 600 pierwszą porcję moczu oddać do toalety
- zapisać czas oddania pierwszej porcji moczu
- wszystkie kolejne porcje moczu oddawać do przygotowanego pojemnika
- do pojemnika, przed oddaniem pierwszej porcji moczu, należy dodać dużą łyżkę stołową(15 ml) 10% octu spirytusowego, w celu zakwaszenia moczu. W razie potrzeby należy dodać kolejną porcję octu (1 łyżka/1 litr moczu)
- w dniu badania wypić przynajmniej 600 ml płynu (najlepiej przegotowanej wody lub niegazowanej wody mineralnej)
- nie pić kawy ani herbaty, zażywać tylko niezbędne leki
- Pojemnik, przez cały okres zbiórki przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu
- II dzień
- rano o godz. 600 do naczynia oddać tylko pierwszą porcję moczu po przerwie nocnej
- zapisać czas oddania ostatniej porcji moczu
- zmierzyć objętość moczu w pojemniku
- mocz dokładnie wymieszać, a następnie odlać ok. 50–100 ml do pojemnika na badanie ogólne
- pojemnik opisać: imię, nazwisko, objętość moczu, dokładny czas rozpoczęcia i zakończenia zbiórki.
- Dołączyć kartkę z informacjami: wzrost, waga.
- w II dniu badania należy także pobrać krew do oznaczenia stężenia wapnia – na badanie należy zgłosić się na czczo, czyli ostatnim posiłkiem powinna być lekka kolacja w godz. 18:00–19:00 w dniu poprzedzającym badanie
- mocz dostarczyć do Punktu Pobierania Krwi Instytutu tak szybko jak to możliwe (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu, najlepiej w temp. lodówki 2-80C)
Badania kału
Krew utajona w kale
- Należy przygotować czysty, jednorazowy pojemnik do pobierania kału.
- Materiał do badania należy pobrać z kilku miejsc tej samej porcji kału oddanego w sposób naturalny.
- Nie należy napełniać pojemnika do pełna (optymalnie do 1/3 pojemnika).
- Pojemnik zamknąć i opisać (imię, nazwisko, data pobrania).
- Próbkę należy dostarczyć do laboratorium w możliwie najkrótszym czasie od pobrania (w ciągu 2 godzin). W tym czasie przechowywać ją w lodówce w temperaturze 2-8°C.
- Nie należy pobierać próbek kału podczas oraz w ciągu 3 dni przed spodziewanym terminem, jak i 3 dni po zakończeniu okresu menstruacyjnego oraz w przypadku krwawienia z hemoroidów.
- Alkohol oraz długotrwałe przyjmowanie aspiryny i innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych mogą powodować podrażnienia, prowadzące do utajonego krwawienia.
- Substancje takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne powinny być odstawione na minimum 48 godzin przed pobraniem próbki kału – po konsultacji z lekarzem.
- Nie jest wymagane stosowanie specjalnej diety przed badaniem.
- Kał do badania można oddać o dowolnej porze dnia – nie jest wymagane bycie na czczo.
Kalprotektyna w kale
- Należy przygotować czysty, jednorazowy pojemnik do pobierania kału.
- Przed pobraniem stolca opróżnić pęcherz moczowy, by próbka kału nie miała kontaktu z moczem.
- Próbka kału nie może mieć również kontaktu z wodą z muszli klozetowej – może to doprowadzić do zafałszowania wyniku badania.
- Materiał do badania należy pobrać z kilku miejsc tej samej porcji kału oddanego w sposób naturalny.
- Nie należy napełniać pojemnika do pełna (optymalnie do 1/3 pojemnika).
- Pojemnik zamknąć i opisać (imię, nazwisko, data pobrania).
- Próbkę należy dostarczyć do laboratorium w możliwie najkrótszym czasie od pobrania (w ciągu 2 godzin). W tym czasie należy ja przechowywać w lodówce w temperaturze 2-8°C.
- Przyjmowanie aspiryny i innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych może prowadzić do podwyższenia stężenia kalprotektyny w kale. Substancje takie powinny być odstawione na minimum 2 tygodnie przed pobraniem próbki kału – zawsze po konsultacji z lekarzem.
- Nie jest wymagane stosowanie specjalnej diety przed badaniem.
- Kał do badania można oddać o dowolnej porze dnia – nie jest wymagane bycie na czczo.
Badania mikrobiologiczne
Badanie mikrobiologiczne moczu (u kobiety)
Przygotowanie:
- o ile to możliwe badanie należy wykonać przed leczeniem przeciwdrobnoustrojowym lub minimum 5 dni po zakończeniu leczenia. Jeśli konieczne jest badanie podczas antybiotykoterapii, próbkę moczu należy pobrać przed podaniem kolejnej dawki leku
- przygotować jednorazowy jałowy pojemnik z nakrętką, o pojemności 50–100 ml (dostępne w aptece)
- mocz pobrać po wypoczynku nocnym, w tym przynajmniej 4-godzinnym gromadzeniu moczu w pęcherzu
- należy pobrać pierwszą poranną próbkę moczu
Wykonanie:
- przed pobraniem materiału starannie umyć ręce wodą z mydłem
- dokładnie umyć okolice cewki moczowej i krocza wodą z mydłem, wytrzeć w kierunku od przodu do tyłu jednorazowym ręcznikiem
- umyć kolejny raz gazikiem nasączonym wodą
- pierwszą porcję moczu należy oddać do toalety, a następnie nie przerywając, pobrać środkowy strumień (ok. 5-10 ml) bezpośrednio do przygotowanego pojemnika, nie dotykając jego brzegów ani wewnętrznej powierzchni. Resztę moczu należy oddać do toalety.
- pojemnik dokładnie zakręcić i opisać: imię i nazwisko, data i godzina pobrania materiału
- próbkę moczu dostarczyć do Punktu Pobierania Krwi Instytutu tak szybko, jak to możliwe (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu)
Badanie mikrobiologiczne moczu (u mężczyzny)
Przygotowanie:
- o ile to możliwe badanie należy wykonać przed leczeniem przeciwdrobnoustrojowym lub minimum 5 dni po zakończeniu leczenia. Jeśli konieczne jest badanie podczas antybiotykoterapii, próbkę moczu należy pobrać przed podaniem kolejnej dawki leku
- przygotować jednorazowy jałowy pojemnik z nakrętką, o pojemności 50–100 ml (dostępnew aptece)
- mocz pobrać po wypoczynku nocnym, w tym przynajmniej 4-godzinnym gromadzeniu moczuw pęcherzu
- należy pobrać pierwszą poranną próbkę moczu
Wykonanie:
- przed pobraniem materiału starannie umyć ręce wodą z mydłem
- po odprowadzeniu napletka umyć dokładnie okolice ujścia cewki moczowej
- pierwszą porcję moczu należy oddać do toalety, a następnie nie przerywając, pobrać środkowy strumień (ok. 5-10 ml) bezpośrednio do przygotowanego pojemnika, nie dotykając jego brzegów ani wewnętrznej powierzchni. Resztę moczu należy oddać do toalety.
- pojemnik dokładnie zakręcić i opisać: imię i nazwisko, data i godzina pobrania materiału
- próbkę moczu dostarczyć do Punktu Pobierania Krwi Instytutu tak szybko, jak to możliwe (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu)
Badanie mikrobiologiczne kału
Przygotowanie:
- o ile to możliwe badanie należy wykonać przed leczeniem przeciwdrobnoustrojowym lub minimum 5 dni po zakończeniu leczenia. Jeśli konieczne jest badanie podczas antybiotykoterapii, próbkę kału należy pobrać przed podaniem kolejnej dawki leku
- przygotować jednorazowy jałowy pojemnik z łopatką i nakrętką do pobierania kału (dostępne w aptece)
Wykonanie:
- dokładnie umyć ręce wodą z mydłem i osuszyć czystym ręcznikiem lub ręcznikiem papierowym
- pobrać niewielką ilość kału wielkości ziarna grochu za pomocą łopatki, znajdującej się wewnątrz pojemnika
- należy pamiętać, by pobierany materiał pochodził z rożnych miejsc tej samej porcji kału, szczególnie z miejsc z domieszką ropy, śluzu czy krwi
- pojemnik dokładnie zakręcić i opisać: imię i nazwisko, data i godzina pobrania materiału
- próbkę kału dostarczyć do Punktu Pobierania Krwi Instytutu tak szybko, jak to możliwe (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu)
Badanie mikrobiologiczne nasienia
Przygotowanie:
- o ile to możliwe badanie należy wykonać przed leczeniem przeciwdrobnoustrojowym lub minimum 5 dni po zakończeniu leczenia. Jeśli konieczne jest badanie podczas antybiotykoterapii, próbkę nasienia należy pobrać przed podaniem kolejnej dawki leku
- przygotować jednorazowy jałowy pojemnik z nakrętką, o pojemności 50–100 ml (dostępnew aptece)
- próbkę nasienia najlepiej pobrać rano po wypoczynku nocnym
Wykonanie:
- przed pobraniem materiału starannie umyć ręce wodą z mydłem i osuszyć czystym ręcznikiem lub ręcznikiem papierowym
- odciągnąć napletek, umyć okolice żołędzi, prącia wodą z mydłem
- wytrysk nasienia uzyskuje się przez masturbację
- nie należy pobierać nasienia do prezerwatywy lub nasienia uzyskanego w wyniku stosunku przerywanego
- nasienie należy pobrać do jałowego pojemnika, unikając zanieczyszczenia brzegówi wewnętrznych powierzchni pojemnika
- pojemnik dokładnie zakręcić i opisać: imię i nazwisko, data i godzina pobrania materiału
- próbkę nasienia dostarczyć do Punktu Pobierania Krwi Instytutu tak szybko, jak to możliwe (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu)
Badanie mikrobiologiczne plwociny
Przygotowanie:
- o ile to możliwe badanie należy wykonać przed leczeniem przeciwdrobnoustrojowym lub minimum 5 dni po zakończeniu leczenia. Jeśli konieczne jest badanie podczas antybiotykoterapii, próbkę plwociny należy pobrać przed podaniem kolejnej dawki leku
- przygotować jednorazowy jałowy pojemnik z nakrętką, o pojemności 50–100 ml (dostępnew aptece)
- próbkę plwociny najlepiej pobrać rano, bezpośrednio po przebudzeniu
- do czasu pobrania materiału pozostać na czczo, czyli ostatnim posiłkiem powinna być lekka kolacja w godz. 1800– 1900 w dniu poprzedzającym badanie
- przed pobraniem plwociny należy umyć zęby i przepłukać jamę ustną i gardło przegotowaną, letnią wodą
- na czas pobrania materiału należy usunąć ruchome protezy zębowe
Wykonanie:
- odkrztusić plwocinę w ilości min. 1 ml (optymalnie ok. 3 ml) do przygotowanego jałowego pojemnika
- pojemnik należy otworzyć bezpośrednio przed pobraniem, wyłącznie na czas napełniania materiałem
- pojemnik dokładnie zamknąć, nie dotykając brzegów ani wewnętrznej strony nakrętki i opisać: imię i nazwisko, data i godz. pobrania materiału
- próbkę plwociny dostarczyć do Punktu Pobierania Krwi Instytutu tak szybko, jak to możliwe (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu)
Pozostałe badania
Kortyzol w ślinie
Przygotowanie
- przygotować czystą probówkę Salivette (do pobrania w Zakładzie Analityki i Biochemii Klinicznej – II p. Instytutu lub na oddziale zlecającym badanie)
- przed pobraniem próbki śliny należy przez co najmniej 30 minut powstrzymać się od jedzenia i picia oraz nie szczotkować zębów
Wykonanie
- próbkę śliny należy pobrać w godzinach zaleconych przez lekarza
- przytrzymać probówkę za obręcz i wyjąć korek (wyginając go delikatnie na boki)
- wysunąć tampon bezpośrednio do ust, nie dotykając rękami, wkładkę pozostawić w probówce
- delikatnie żuć tampon przez ok. 1 min. lub trzymać w jamie ustnej do chwili, gdy nie można się dłużej powstrzymać przed połknięciem wydzielanej śliny
- nie dotykając tamponu przenieść go z powrotem do wkładki
- probówkę zakręcić, opisać: imię, nazwisko, data i godzina pobrania
- materiał dostarczyć do Punktu Pobierania Krwi Instytutu tak szybko, jak to możliwe (do chwili dostarczenia przechowywać w lodówce)
Działalność dydaktyczna i naukowa
Pracownicy Zakładu we współpracy z innymi klinikami Instytutu prowadzą działalność badawczą, której celem jest poszukiwanie nowych biomarkerów wspomagających diagnostykę i monitorowanie leczenia chorych na nowotwory, jak również działalność dydaktyczną poprzez prowadzenie wykładów w ramach kursów specjalizacyjnych z laboratoryjnej diagnostyki medycznej, laboratoryjnej hematologii medycznej, mikrobiologii medycznej.
Ponadto w Zakładzie prowadzone są staże kierunkowe dla diagnostów laboratoryjnych:
- Staż kierunkowy w laboratorium szpitala o profilu ogólnym
- Techniki elektroforetyczne z uwzględnieniem diagnostyki gammapatii
- Badania układu krzepnięcia i fibrynolizy
- Badanie szpiku kostnego
- Techniki badań mikrobiologicznych
Diagności laboratoryjni wraz z klinicystami prowadzą w Zakładzie Analityki i Biochemii Klinicznej zajęcia dydaktyczne „Praktyczna nauka zawodu” dla studentów IV i V roku medycyny laboratoryjnej Wydziału Nauk Farmaceutycznych Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Sosnowcu.